• Zmień kontrast
  • Czcionka
  • A
  • A+
  • A++
Jesteś tutaj:Start / Nasza patronka

Nasza patronka

Patronka naszej szkoły

 

            24 maja 1986 roku Szkole Podstawowej nr 2 w Sycowie nadano imię Marii Konopnickiej. Pragniemy tutaj przybliżyć jej życie i twórczość.

            Maria Konopnicka (z domu Wasiłowska) była nie tylko poetką, pisała również nowele, a także wiersze i baśnie, zajmował się krytyką literacką i publicystyką.

Urodziła się 23 maja 1842r. w Suwałkach w rodzinie prawnika pochodzącego ze szlachty. Nauki pobierała w domu w Kaliszu, a następnie  na pensji Sakramentek w Warszawie (razem z Elizą Pawłowską, późniejszą Orzeszkową). W 1862r. została wydana za mąż za ziemianina Jarosława Konopnickiego.. W latach 1863-1865 przebywała w Wiedniu (mąż był zagrożony aresztowaniem). W 1875r. ukazał się w piśmie „Kaliszanin” jej debiutancki wiersz „W zimowy poranek”. Pisarka pogłębia w tym czasie swoją edukację, wiele czyta. Po opuszczeniu męża (1877) Konopnicka mieszkała w Warszawie, utrzymując siebie i sześcioro dzieci. Zarabiała na życie jako nauczycielka, publicystka i tłumaczka. Pisała swoje utwory poetyckie, ogłaszana w kolejnych seriach „Poezji” (1881, 1883, 1887, 1896). W 1881r. Konopnicka publikuje w wydawnictwie Orzeszkowej „Z przeszłości, fragmenty dramatyczne”, w których propaguje idee pozytywistyczne. Oprócz liryki i nowelistyki pisarka tworzyła swego rodzaju obrazki – wierszowane nowele z bogatą fabułą, wyraźnie zarysowanym tłem realiów i zindywidualizowanym bohaterem – o tematyce społecznej, podejmujące problem warstw uciskanych. W tym czasie współpracowała z prasą, redagowała w latach 1884-1886 tygodnik dla kobiet „Świt”. W 1884r. zaczęła pisać utwory dla dzieci (w 1896r. powstaje baśń „O krasnoludkach i sierotce Marysi”). W 1888r. powstał jej poemat „Wojna”, będący komentarzem poetyckim do cyklu Grottgera. Po 1890r. ze względów politycznych i rodzinnych Konopnicka większość czasu spędzała poza granicami kraju (w Niemczech, we Włoszech, Francji, w Szwajcarii, Austrii i Czechach). W tym czasie pisarka współpracowała z polskimi pismami i wydawnictwami we wszystkich zaborach, a także na emigracji; ogłosiła m.in. kolejną serię „Poezji” (1896), artykuły krytyczne oraz przekłady z literatur europejskich. Angażowała się w liczne akcje społeczne i oświatowe. (między innymi współorganizowała w 1901r. protest przeciw stłumieniu strajku szkolnego we Wrześni; z kolei odpowiedzią na politykę władz pruskich jest wiersz poetki „Rota”; w 1906r. pomagała więźniom politycznym i ubogim robotnikom w Warszawie). Konopnicka osiadła w zaborze austriackim; w darze od narodu otrzymała dworek w Żarnowcu pod Krosnem (1902). Pod koniec życia napisała swoistą epopeję chłopską „Pan Balcer w Brazylii” – utwór poświęcony losom emigrantów poszukujących pracy. Zmarła 8 października 1910r. we Lwowie, gdzie została pochowana na Cmentarzu Łyczakowskim.

Konopnicka, debiutując dość późno (w 1878r. cyklem wierszy „W górach”), nie wzięła udziału w początkowej fazie ruchu pozytywistycznego. Charakterystyczne dla jej twórczości lirycznej są wiersze, w których poetka stosuje stylizację folklorystyczną, pisząc o nędzy ludu, o cierpieniu bohaterów wiejskich, ukazanych na tle przyrody. Przykładem mogą być utwory z drugiej i trzeciej serii „Poezji” („Z łąk i pól”, „Na fujarce”, „Wieczorne pieśni”, „Łzy i pieśni”).W pierwszych swoich tomach poezji poetka zamieszcza wiersze utrzymane w duchu romantycznej poezji wieszczej (widać tu wpływ Słowackiego). Są tu także „Obrazki” (np. „Wolny najmita” czy „Jaś nie doczekał”), utwory ukazujące w opisowy sposób nędzę wsi, a także robotników. Konopnicka deklaruje wiarę w ideały pozytywistyczne: naukę, postęp, demokratyzm („Credo”). Późniejsze wiersze poetki mają charakter egzystencjalny, pojawia się w nich nastrój smutku, pragnienie doświadczeń metafizycznych. Częsty jest temat podróży, związany z jej peregrynacjami po Europie. Przykładem może być zbiór „Italia” (1901), w którym pojawiają się wiersze będące opisami oglądanych dzieł sztuki (cykl „Madonna”) i napotykanych miejsc. W utworach tych ujawnia się już modernistyczny estetyzm, widoczny jest wpływ parnasizmu (poetka nawiązuje do tematów kultury europejskiej).

Maria Konopnicka jest wybitną postacią w polskiej literaturze, zwłaszcza tej adresowanej do dzieci. Kto z nas w dzieciństwie nie śledził losów sierotki Marysi i Koszałka Opałka? Kto nie śmiał się z tchórzliwego Stefka Burczymuchy? Utwory naszej patronki są ponadczasowe, Maria Konopnicka w swych utworach „nie przychodzi ani uczyć, ani też ich bawić, przychodzi śpiewać z nimi”. Jej miłość do dzieci można odczytać w wielu utworach. Oto fragment jednego z nich:

„Krasnoludek, wszakże wiecie,

To najmilszy człeczek w świecie

I nie straszy ani trocha,

A nad wszystko dzieci kocha!

Krasnoludek różny bywa:

Jeden Polny – ode żniwa,

Drugi Pszczelny – rządzi ulem,

Ten był – Jagodowym Królem”.

            (M. Konopnicka „Na jagody”)

 

Opracowała Grażyna Ślak